Chiến dịch điện biên phủ

Không phải không hẹn mà có mà nhóm nhà báo phát thanh chúng ta chọn đoàn cựu sỹ cửa quan Công an Trung ương cùng về nguồn , thăm lại Điên Biên. Thiếu tướng Nguyễn Quang Phòng , một trong những người xây nền đắp móng cho ngành Công an , nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh quần chúng làm đoàn trưởng , ngồi ghế đầu xe ca ba chục chỗ ngồi. Tướng Quang Phòng , Đại tá Nguyễn Ngọc Khuê và bà Lê Thu cùng đoàn cựu sĩ cửa quan Công an Trung ương thăm lại Điện Biên Phủ. Vào tuổi 88 , nhưng bước đi của ông vẫn chắc , khỏe , mắt sáng , giọng hào sảng , đặc biệt là trí tưởng vẫn sâu nặng , minh mẫn. Hầu như ông chưa quên một tên đất , tên đồng đội nào trên đường ra trận năm xưa. Đến thủy điện Hòa Bình , ông kể cho anh chị em sỹ quan công an từ thành thị Hồ Chí Minh lần đầu tiên đến Điện Biên nghe , nào là sông Đà , suối Rút , Chợ Bờ , con đường 41 vòng quanh , dốc Pha Đin khúc thì như chạy thẳng lên trời , đoạn thì như lao thẳng xuống vực sâu. “Đi giữa đồng bằng nam bộ châu phi mà nghe vậy đến phát khiếp luôn , nhưng đã đến đây thì trãi nghiệm , học hỏi , chớ bộ” - Đại tá Hữu Vinh , Cục phó Cục cảnh sát môi trường mới nghỉ hưu nói với chị em nam bộ châu phi mà như nói với chính mình. Tướng Đờ Cát và Bộ tư vấn Pháp ra hàng ( 7/5/1954 ) Đứng dưới chân tượng Bác Hồ trên đỉnh đập thủy điện Hòa Bình , tướng Quang Phòng chậm rãi: “Nếu nói đường về Điện Biên thì phải tính từ đây , nơi bộ đội và dân công hành quân ra chiến trường. Con đường 41 này , nay làm gọi là đường số 6 đã nghe , đã thấy hết cả chiến tích và bị giết hao hụt , và có cả những kẻ hèn nhát làm gián điệp , tay sai cho giặc , hay quay đầu “dinh tê”. Có lẽ lúc này trong đầu vị tướng già nhớ lại nhiều điều lắm , bề bộn mà cũng rành rẽ lắm nên đến đâu ông cũng nói với các chiến sỹ , sỹ quan công an về “GCMA” Câu chuyện bắt đầu từ trụ sở công an tỉnh Hòa Bình. Ông kể: “G.C.M.A là tên viết tắt bằng tiếng Pháp: Groupement De Commando Miktes Aéroportés , tức thị binh đoàn biệt kích hổ lốn nhảy dù. Đây là một binh chủng tác chiến của Bộ Tổng tư lệnh quân viễn chinh ở Đông Dương , trực thuộc cơ quan tình báo chiến lược Pháp. Lực lượng của chúng lúc cao điểm , trước , trong và sau chiến dịch Điện Biên Phủ lên đến 15.000 tên. Nhân bàn hoạt động tập trung của chúng là các tỉnh như Lai Châu , Điện Biên , Lào Cai , Sơn La , Nghĩa Lộ , Yên Bái , Hà Giang. Chúng lôi kéo , cấu kết với bọn phản động , “tạo” “phìa” ở các xứ sở gây nên màng lưới gián điệp biệt kích dày đặc. Chúng mưu mô thành lập “xứ Mường tự trị” “xứ Thái tự trị” “xứ Mèo tự trị” nhằm chia rẽ khối đại kết đoàn dân tộc của Việt Minh , phá rối hậu phương kháng chiến , đặc biệt là chia cắt , phá thối các tuyến vận chuyển của ta cho chiến trường Điện Biên Phủ mà chú trọng là đường 41 , nay là đường 6. Chỉ riêng Sơn La , tập trung trên tuyến đướng 6 , con đường huyết mạch vận chuyển lương thực , thuốc thang , súng đạn từ khu 4 , Thanh Hóa cho chiến trường Điện Biên Phủ quân số của GCMA có trên 3.500 tên. Tướng Quang Phòng chậm rãi: “Chúng tôi vừa đối nghịch với lực lượng chính quy của Pháp có trang bị đương đại , tác chiến chuyên nghiệp vừa oánh nhau với bọn phỉ , gián điệp biệt kích là người Việt , người dân tộc thiểu số len lách sống trong dân , trở mặt , lôi kéo dân vào việc xấu nên gian nan vô cùng.” Các chiến sỹ công an ta phải giả trang , phải phân loại quần chúng , xây dựng lực lượng mấu chốt sát với Bác Hồ , với Chính phủ kháng chiến , phải kết hợp chặt với trinh sát viên offline. Trò chuyện với các chiến sỹ trẻ công an Sơn La , vị tướng già Quang Phòng cười hồn hậu , giọng rỉ rả: “Hồi ở Nha Công an , chúng ta cũng trẻ như các đồng chí bây chừ , nhưng đầu óc , ý chí thì phải già dặn lắm , phải đối nghịch với bọn phỉ do tên Bạc Cầm Thủy cầm đầu. Bọn GCMA nhảy dù xuống Thuận Châu , khích động bọn tề , ngụy phản động ở Sốp Cộp , Sông Mã , Quỳnh Nhai gây bạo loạn , đàn áp quần chúng , bắt thanh niên đàn ông theo phỉ , hình thành những cụm phỉ lớn trong vùng tam giác: Sơn La – Tuần Giáo – Điện Biên Phủ. Tướng Quang Phòng và tác giá mà Chúng dựng lên 3 khu biệt kích ở Thuận Châu , Co Tòng và Pa Lao Thao túng cả một vùng rộng lớn cả nghìn cây số vuông. Nói vậy để các đồng chí thấy chiến sỹ an ninh của chúng ta hồi ấy phải làm việc khôn khéo như thế nào , chịu đựng khó khăn để thực hiện như thế nào và đương đầu cương cường như thế nào , bị giết lặng thầm như thế nào… thâm độc nhất của kẻ thù là khi chiến dịch Trần Đình , nick name của chiến dịch Điện Biên Phủ mở ra , chúng dùng chiến thuật “đâm mũi dao găm vào sau lưng Việt Minh”. Sau khi có mật báo , GCMA bất ngờ cho quân nhảy dù xuống kho tàng , nơi chốn hành quân của bộ đội chủ lực , dân công hỏa tuyến tập kích , bắn phá , gây rối. Có tức thị không để cho Việt Minh một ngày êm ả lên Điện Biên , làm chậm lại và hao mòn lực lượng đương đầu cũng như hậu cần của ta. Như vậy , cũng có tức thị tăng cường sức mạnh cho chúng ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Lúc ấy , tướng Quang Phòng là trưởng phòng nghiên cứu địch tình , thuộc Bộ Công an ( đời trước của lực lượng tình báo sau này ). Ông nhớ như in cuộc họp quan yếu của các trưởng ty Công an vùng Tây Bắc. Tại đây , nguyên bộ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Hoàn giao nhiệm vụ cho lực lượng an ninh trong chiến dịch Trần Đình là kết hợp với bộ đội xứ sở , tự vệ du kích phát động phong trào “phòng gian bảo mật” , chống GCMA , trông coi không có các mối nguy hiểm hoặc rủi ro lực lượng chủ lực , dân công , tuyến vận chuyển khí giới , đạn dược , lương thực cho chiến trường. Những đài kỷ niệm khó quên Có một nhiệm vụ cam go , quyết liệt , nhưng lặng thầm của chiến sỹ công an trong chiến dịch Điện Biên Phủ là trông coi dân công hỏa tuyến , đặc biệt là tuyến số 6. Một trong những chiến sỹ năm xưa ấy là Đại tá Nguyễn Ngọc Khuê , 82 tuổi. Vượt chặng đường dài , lắm đèo dốc từ Điện Biên qua Lai Châu về Sa Pa mà chúng ta làm gọi là “con đường đau khổ” , “chuyến xe bão táp” , Đại tá Nguyễn Ngọc Khuê vẫn dành cho tôi cả giờ chuyện trò. Ông Khuê nằm dài trên giường , hai tay bóp đôi chân mỏi nhừ , nhưng câu chuyện khá rôm rả: Quê ông ở thị xã Vĩnh Yên , Vĩnh Phúc. Năm 1949 , ông gia nhập công an tỉnh Vĩnh Yên. Năm 1953 , đầu năm 1954 vừa học xong lớp đào tạo trông coi an ninh , đang tham gia cải cách điền địa thì được điều đi nhận nhiệm vụ mới là trông coi dân công hỏa tuyến. Đoạn đường ông đảm trách là từ Sơn La tuần tra Giáo , từ Tuần Giáo quay lại Sơn La , có tức thị ông tương hỗ đèo Pha Đin không xiết bao lần trong tuần , trong tháng cho đến kết thúc chiến dịch Trần Đình. Ông không tính được , chỉ đếm chắc và nhớ như in mỗi lần đưa đoàn xe thồ đến nơi chốn tập trung không có các mối nguy hiểm hoặc rủi ro là vui mừng , phấn khởi. Theo ông có nhiều trở ngại hoặc thiếu thốn nhất là khi đi , cùng đối đãi với anh chị em dân công hỏa tuyến từ nhiều miền quê đến làm sao để phát hiện sớm nhất những phần tử việt gian do GCMA cài vào phá thối ta. Khốc liệt nhất là khi đoàn dân công đang vượt đèo thì bị máy bay địch phát hiện , ném bom. Thúc giục cứu thương băng bó cho người bị thương , mai táng chu đáo cho các liệt sỹ. Tính ra thời kì đảm bảo hậu cần cho chiến dịch Trần Đình kéo dài tới 210 ngày cho “56 ngày đêm khoét núi , ngủ hầm , mưa dầm , cơm vắt/ máu trộn bùn non…” để gây nên chiến thắng Điện Biên “lừng lẫy năm châu/chấn động địa cầu” Tính ra hơn 26 vạn dân công với gần 21.000 xe đạp thồ , 500 ngựa thồ đã đi qua “dốc Pha Đin” “đèo Lũng Lô” dồn sức người , sức của cho chiến thắng. Tính ra hơn 10.000 thương bệnh binh được kịp thời cứu chữa chữa trị trong chiến dịch lịch sử này. Nhìn vào bảng tổng kết số liệu về chiến dịch Điện Biên Phủ , vị đại tá công an già nheo nheo mắt , chớp chớp , giọng như nghẹn lại: “tính ra có xiết bao chiến sỹ đồng bào ngã xuống cho chiến tích này. Chẳng thể tính đếm được , chỉ biết mãi mãi các thế hệ một lòng một dạ suy tôn và hàm ân mà thôi”. Sau câu chuyện với Đại tá Nguyễn Ngọc Khuê , tôi hẹn gặp bà Lê Thu , nữ chiến sỹ từ thời Nha Công an Trung ương , nhưng bà bảo đến Cao Bằng mới thuật chuyện. Ngắm bà già 83 tuổi ngân nga đọc thơ rồi “cầm cái” cho bài hát “Chúng ta là nữ công an nhân dân” tôi cố mường tượng ra một thiếu nữ Tày xinh xẻo , hay hát , hay cười câu nói mềm mại làm say lòng bao chàng trai thuở nào. Thì ra bà sinh ra ở xã Hưng Đạo , huyện Hòa An , tỉnh Cao Bằng. Hai gia đình bố mẹ đẻ và bố mẹ nuôi đều ở gần hang Pắc bó , đều là cơ sở che dấu , nuôi dưỡng cán bộ cách mệnh như Võ Nguyên Giáp , Phạm văn Đồng. Thì ra đến bây chừ bà mới thuật chuyện là thế. Vào đầu câu chuyện bà gọi điện cho một ai đó và xưng: “Cô là cô Đoan đây cháu ơi. Cô đang về quê đây.” thì ra tên khai sinh của bà là Đào Thị Đoan. Bà xa quê gần 70 năm , quá bán đời người mà bà con vẫn nhớ về cô gái Đào Thị Đoan có nhiều chữ nhất làng , lặng lẽ đi làm cách mệnh. Năm 1948 , mới 16 tuổi , cô gái Đoan mới lớn vào ngành Công an , làm việc tại Vụ Chính trị của Nha Công an Trung ương. Cô được học nghiệp vụ trinh sát viên , báo cáo giao thông và đánh máy chữ rồi làm thư kí cho Giám đốc Nha công an đầu tiên: Lê Giản. Cái tên Lê Thu được thủ trưởng Lê Giản đặt cho , mang họ Lê của ông. Tôi hỏi về điều gì nhớ sâu nặng nhất , bà Lê Thu trầm tư mặc tưởng một lúc rồi thủ thỉ: “thứ nhất là mang thai con đầu lòng 8 tháng , tôi đi bộ gần tháng từ không có các mối nguy hiểm hoặc rủi ro khu Tuyên Quang về quê ở Cao Bằng để sinh con. Thứ hai là sau thời gian ấy , cũng từ Tuyên Quang tôi về Hà Nội hoạt động lặng thầm với nhiệm vụ quan trọng.” Ấy là lúc chúng ta bắt đầu mở chiến dịch Trần Đình , bà được cử về Hà Nội nắm tình hình rồi báo về chiến khu theo đường giây giao thông đặc biệt. Chẳng là Lê Thu có người chú tên là Đào Đức Hậu , đặc tình của ta làm quan tri châu tại Móng Cái , sau chuyển về làm quan tri phủ ở Hải Dương rồi về Hà Nội mở cửa hàng mậu dịch bán căng tin cho quân lính Pháp tại sân bay Bạch Mai. Ông Hậu đưa cô cháu gái “một con” trông thích nhìn , nuột nà , áo dài thướt tha , quần trắng , tóc dài , chải lưỡi trai vào phụ giúp bán hàng. Có nào ngờ cô gái tân thời dịu dàng ấy ngày ngày thu nhặt tin tức của quân đội Pháp , đếm bao lăm máy bay cất cánh từ sân bay Bạch Mai kịp báo về cho chỉ huy sở. Tin tức của trinh sát viên Lê Thu và đồng đội đã góp phần nhỏ vào chiến thắng to lớn ở Điện Biên Phủ cũng như bắt gọn bọn biệt kích của GCMA nhảy dù xuống Điện Biên , Sơn La nhằm kết hợp với phỉ Vàng Pao chống bỏ cách thức cũ mạng “đân nhát dao găm sau lưng” bộ đội ta. Cứ việc mỗi lần “về nguồn” bà Lê Thu cùng các con và đồng đội , bầu bạn lại đến Minh Thanh , căn cứ của Nha Công an ở Sơn Dương , Tuyên Quang thăm lại chốn xưa , thắp nén hương thơm hoài tưởng đồng đội , đồng sự đã bị giết , đã khuất núi. Lần này , ở tuổi 83 , bà không leo nổi dốc đặt để lên đỉnh đồi. Bà ngồi trong xe khóc thầm. Thì ra bà muốn leo lên cao đến trước lán Hội trường để nhớ lại một người đàn ông cao 1m75 điển trai , đa tài , hát hay , say thể thao , mê săn bắn , lại là người thầy đẫn dắt nữ trinh sát viên Đào Thị Đoan – Lê Thu vào ngành , vào đời. Ông là thiếu tướng Cao Phòng , Tổng cục phó Tổng cục cảnh sát quần chúng. Đám cưới “vui duyên mới không quên nhiệm vụ” thời kháng chiến giữa Cao Phòng và Lê Thu vào ngày 19/1/1950 tại lán Hội trường này. Ông mất từ năm 1988. Tôi hiểu và nhằm nhò giọt nước mắt lặng thầm chắt ra từ đôi mắt sâu lắng của bà lúc này. Xin nói thêm một điều nhỏ như duyên nghiệp giữa cánh nhà báo phát thanh chúng ta với đoàn về nguồn. Ngay từ những ngày lên chiến khu kháng chiến chống thực hình sự tố tụng , tướng Cao Phòng được trao trọng trách cùng các chiến sỹ công an trông coi Đài phát thanh quốc gia. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ , Lê Thu được biệt phái sang Đài TNVN theo dõi công chức lưu dung và sau thời gian ấy trở nên diễn viên , phát thanh viên của Đài. Hồi còn sống , Tổng biên soạn Trần Lâm thường nhắc đến tướng Cao Phòng , sau này là tướng Quang Phòng đã bổn phận và tận tụy với Đài tiếng nói Việt Nam. Họ gây nên một đội hình lặng thầm , một tấm lá chắn tin cậy cho chiến thắng… không chỉ cho một Điện Biên Phủ…/. CTV Vĩnh Trà/VOV online . Tướng Quang Phòng , Đại tá Nguyễn Ngọc Khuê và bà Lê Thu cùng đoàn cựu sĩ cửa quan Công an Trung ương thăm lại Điện Biên Phủ. Tướng Đờ Cát và Bộ tư vấn Pháp ra hàng ( 7/5/1954 ) . Tướng Quang Phòng và tác giá mà .